چاپ مرکزی

ظاهراً نخستين چاپخانه‌اي كه وجود آن را حدود سال 1233 در عصر عباس ميرزا، مسلم مي‌دانند، چاپخانه‌اي است كه با حمايت او در کارت ویزیت تبريز داير شده و با حروف سربي ريخته‌اي كار مي‌كرده است (محبوبي اردكاني، حسين، 1354، ج1، ص 211). رسالة جهاديه ، كتاب فتحنامه، رسالة آبله‌كوبي نخستين كتابهاي فارسي است كه به نظر چاپ کارت ویزیت صاحبنظران در چاپخانة تبريز و با حروفي سربي چاپ و منتشر شده است. در دهة 1250 هـ . ق. چند چاپخانة حروفي و سنگي در تبريز، تهران، اصفهان، مشهد، رشت و چند چاپ تراکت شهر ديگر داير بوده، اما چاپ سنگي در تهران رواج بيشتري داشته است.